W badaniach nad dziejami ziem dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego w XIX stuleciu, wielką rolę odegrało środowisko historyków, skupione wokół Uniwersytetu Wileńskiego, m.in. Ignacy Daniłowicz, Michał Bobrowski, Ignacy Żegota-Onacewicz. Ich naukowe dociekania i prace poświęcone historii oraz historii prawa WKL, doprowadziły do ukształtowała się w Wilnie szkoły historycznej, której największym osiągnięciem było wyodrębnienie dziejów WKL jako samodzielnego przedmiotu badań. W swoich studiach uczeni wydobywali z historii Litwy pierwiastki słowiańskie i ruskie. Podkreślali odrębność etniczno – wyznaniową ludów zamieszkujących tereny WKL, jednak nigdy nie określali ich świadomości narodowej, czym znacząco różnili się od stanowiska współczesnych im historyków, np. Teodora Narbutta.
Wśród grona zasłużonych badaczy historii WKL, nie sposób pominąć osoby Adama Honorego Kirkora. Ten wybitny historyk, archeolog, etnograf, dziennikarz i wydawca przez dekady był animatorem życia społeczno–kulturalnego terenów Wileńszczyzny. Gromadził
i skupiał wokół siebie ludzi, zachęcając ich do działania we wszystkich możliwych dziedzinach ówczesnego życia: inicjował prace archeologiczno–historyczne, zbierał białoruskie i litewskie artefakty, tworzył wydawnictwa, wydawał czasopisma, a jego nazwisko pojawiało się w większości publikacji i artykułów dotyczących lat 40-60. XIX wieku.
